Yatay ve Dikey Entegrasyon Nedir?

Son endüstri devrimi olan 4.0 ile birlikte önemli boyutta büyüme ve gelişme yaşayan şirketler parça üretimden toplu üretime kadar büyük bir gelişim gösterdi. Firmaların büyümesinde rol oynayan en büyük etkenlerden biri ise bütünleşmek, yani entegrasyondur. Şirketlerin birleşmesi çok hızlı ve etkin bir yöntem olup diğer etkenlere göre daha avantajlıdır. Bu yazımızda şirket birleşmeleri yani “Yatay ve Dikey Entegrasyon” kavramını ele aldık.

#Endüstri 4.0 #Üretim #Pazarlama #Müşteri #Entegrasyon

Yatay ve Dikey Entegrasyondan bahsetmeden önce firmalar neden büyümek ister, firmaları büyümeye iten etmenler nelerdir gibi sorulara cevap bulmak gerekmektedir. Bilindiği üzere firmaların büyümesindeki en büyük faktör ekonomidir. Firmalar her zaman varlıklarını korumak, riskleri azaltmak, büyüme hızını yükseltmek, piyasa değerlerini maksimize etmek isterler.

Yukarıda anlatılan amaçlar doğrultusunda şirketler birleşmeye giderek temelde iki çeşit olan Yatay ve Dikey Entegrasyon kavramını ortaya çıkarmışlardır.

Yatay Entegrasyon

Yatay entegrasyon, müşteri tipi aynı olan farklı şirketler arasındaki birleşmedir. Bu birleşmedeki asıl amaç, aynı müşteri tipine hitap eden bu şirketlerin pazardaki paylarını arttırmaktır.

Yatay entegrasyonu genelde genç girişimciler tercih etmektedir. Bunun nedeni pazarda henüz müşteri profillerinin oluşmamasıdır. Bu entegrasyon çeşidi rekabetin çok fazla ve ürünün modasının geçme hızının yüksek olmasıdır. Şirketler, belirsizlikleri azaltmak, AR-GE faaliyetlerine önem vererek rekabet gücünü ve piyasa değerini arttırmak amacıyla yatay entegrasyon sistemine dahil olmaktadır.

Yatay entegrasyondaki en korkulan durum tekelleşmektir. Fakat 1990’lı yıllardan bu yana tekelleşmek yerine piyasada pazar payını arttırmak, ucuz ham madde bulmak gibi avantajlar tercih edilmektedir. Tekelleşme amacından öte şirketler, günümüzde, son derece rekabetçi durumdaki milli ve uluslararası piyasalarda bir yer edinebilmek amacıyla yatay birleşmeyi tercih etmektedirler. Yatay entegrasyonu maddeler halinde özetlemek gerekirsek:

► Şirketler çevredeki belirsizliği azaltmak ve AR-GE çalışmalarına önem vermek istediklerinde yatay entegrasyonu tercih ederler.

► Yatay entegrasyon ile birleşen şirketlerin genel özelliği genelde riskli yatırımlara eğilim göstermeleridir. Bunun sebebi ise tek başlarına olmadıkları için riskli yatırımlarda piyasada tutunabilme olasılıklarını arttırabilmeleridir.

► Yatay birleşmelerde araç gereçlerin, makinelerin tüm kapasitesi kullanıma açılabilir.

► Bu birleşme çeşidinde aynı sektöre yönelik birden fazla şirket birleştiğinden dolayı, pazarlama ve satışta maliyetlerin düşmesini sağlar. Ürün ya da hizmetlerin en yakın ve en uygun merkezlerden teslimi taşıma maliyetlerini düşürebilir.Geniş bir dağıtım ağı tüketiciler açısından da olumlu nitelendirilebilecek bir faktördür.

Yatay entegrasyon sisteminde aynı sektördeki farklı şirketlerin birleşmesi baz alınır. Her ne kadar pazar payını arttırmak, maliyetleri düşürmek, araştırma çalışmalarına önem vermek gibi olumlu özellikleri olsa da bu durumlar şirketlerin rakip olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için ise çeşitli ülkelerde anti-tröst uygulamalar vardır.

Dikey Entegrasyon

Dikey entegrasyon, aynı sektörde fakat farklı alt sektörlerde müşterisi olan firmaların birleşme şeklidir. Geriye doğru dikey entegrasyon, ileriye doğru dikey entegrasyon ve dengeli dikey entegrasyon olmak üzere üç çeşidi vardır.

Girdi kaynaklarına yönelik olarak gerçekleştirilen birleşme geriye doğru entegrasyon adını alır.

İşletmeyi ürettiği malı kullananlara doğru bir adım daha yaklaştıran genişleme ileriye doğru entegrasyon adını alır. Daha çok satış ve dağıtım kanallarının kontrolünü amaçlar.

Dengeli entegrasyon çeşidinde ise firmalar hem girdi kaynaklarına yönelik olarak hem de pazarlama kısmı ile birleşir. Bu çeşit birleşmeler diğerleriyle kıyaslandığında daha azdır.

Dikey entegrasyon sistemine örnek olarak araba üreten bir firmanın tekerlek üreten bir firmayla birleşmesi örnek verilebilir. Aynı zamanda bir hava yolu şirketinin bir seyahat şirketiyle veya sigorta şirketiyle birleşmesi de dikey entegrasyona örnektir.

Yatay ve Dikey Entegrasyon ile Endüstri 4.0 İlişkisi

Yukarıda anlatılan yatay ve dikey entegrasyon kavramları, gelişen endüstri sektörünün getirdiği kavramlardır. Endüstri 4.0’ın temelinde yatan birbirine bağlantılı yapıların sağladığı sürekli akış, üretim açısından kritik bir nokta. Bu akışı sağlamak için ise sadece belirli noktalarda değil, her noktada yatay ve dikey entegrasyon elde etmek gerekiyor.

Yatay ve dikey entegrasyonun gerçekleştiği Endüstri 4.0 devrimi ile birlikte, üretim süreçlerinde yaşanan bir değişikliğe hızlıca cevap verilir veya bir sorun ile karşılaşıldığında çok daha hızlı bir şekilde çözüm getirilebilir. Yatay ve dikey entegrasyonun endüstri 4.0’a kattığı diğer avantajlardan bir kaçı; müşteriye özel ve kişiselleştirilmiş üretim kolaylaşması, kaynak verimliliğinin arttırılması, küresel tedarik zincirinde optimizasyon elde edilmesi olarak sayılabilir. Öte yandan işletmeler daha esnek bir yapıya kavuşuyor. İhtiyaç duyulan değişiklikler basit arayüz güncellemeleriyle bile sağlanabiliyor.

Kaynak: plm.automation.siemens, Wikipedia