Yem Prosesi Nasıl İşler?

Yem fabrikaları, kamyon ile fabrikaya giren hammaddenin, insan eli değmeden paketlenmiş yem halinde çıkan, yem üretim prosesleridir. Otomasyon da insan eli değmeden yapılan bu üretimin verimliliğini arttıran ve sistemin stabilizasyonunu sağlayan en önemli faktördür. 

11

Yem fabrikalarının üretim hattını, hammadde alım, dozajlama, öğütme & karıştırma, peletleme, paketleme bölümleri ile inceleyebiliriz.

Resim 1: Yem üretim prosesi

Resim 2: Proses otomasyon mobil uygulama görseli

 

Hammadde alım otomasyonu:

İlk önce gelen hammaddenin kalite kontrolü için laboratuvarda analizi yapılır. Hammadde kalite kontrolünden sonra hammaddenin istenilen siloya transferi başlar.

Resim 3: Hammadde Boşaltma Algoritması

 

Dozajlama Otomasyonu:

İstenilen rasyona göre reçete belirlenir ve imalat planı üretilir. Belirlenen imalat planına göre ana dozaj, premiks ve likit katkıları reçete içeriğine göre harmanlanır. Karışım elemanlarının doğru oranlarda alınması için dozajlama ünitesinin altındaki kantara elemanlar ilgili depolarından hızları ayarlanan taşıyıcılar ile alınarak ve hatalı alım miktarları minimalize edilir.

Dozajlama işleminin tüm aşamaları kaydedilerek stok ve üretim raporları detaylı olarak raporlanır.

Rasyonlardan gelen bilgileri direkt olarak harmanlama programına verebilmek için Brill dosya formatı entegrasyonu da mevcuttur. Üretim raporları da ERP sistemlerine entegre edilerek üretim bölümü fabrikanın diğer departmanları ile bağlanır.

Resim 4: Dozajlama Ünitesi

Resim 5: Harmanlama Programı Ana sayfa Ekran görüntüsü

 

Öğütme & Karıştırma Otomasyonu:

Sistemin genel olarak çalışma prensibi değirmen akımını girilen hedef alt ve üst akım değerleri arasında tutarak minimum zamanda maksimum performansı sağlamaktır. Program, okunan akım değerine göre besleme motorunun devrini arttırıp, azaltır.

Inverter hızı ilk olarak başlangıç hızı için girilen değeri alır. Daha sonra değirmen akımı alt ve üst akım limitleri içindeyse inverter hızında değişiklik olmaz. Değirmen akımı üst akım limitinin üstündeyse inverter hızı azalır.

Silo kapağı kapalı değil ise: Değirmen akımı alt akım limitinin altındaysa inverter hızı artar.

Karıştırıcının karıştırma süreleri sistemden ayarlanabilir durumdadır, belirlenen süre kadar karıştırma işlemi devam eder. İstenilen likitler yeme proseste bu noktada dozajlama sistemi ile katılır.

Resim 6: Prosesteki Değirmen ve Karıştırıcının Scada Ekran Görüntüsü

 

Peletleme Otomasyonu:

Pres makineleri proses otomasyonun içinde lokalde de kontrolü olan ayrı bir operatör ile çalışıtırılan makinedir. Otomasyon buhar vanasını ve besleyici hızını regüle ederek makineyi bloke etmeden en kısa sürede hedef değerlerine ulaştırır.

Akım kalibrasyonu vasıtasıyla değişik güçlerdeki motorlara adapte edilebilir.

Akım, buhar ve sıcaklık değerlerine göre otomatik olarak kullanıldığı gibi

istenildiğinde manuel kullanım da mümkündür. Akım ve sıcaklık trend grafikleri ve raporları, kapasite ve verim raporları ile otomasyon makinenin verimliliğini göstermektedir.

Resim 7: Pelet Presi ve Otomasyon Ekran Görüntüsü

 

Paketleme Otomasyonu:

Paketleme makineleri de prosesin içinde lokal ekranlara sahip olan makine başında operatörler ile çalışan makinelerdir. Ürün tipine göre ayrı çalışma reçeteleri ile makinenin parametreleri değişmektedir. Hızlı ve hassas tartım için kantar besleme hızları için hızlı,orta ve yavaş modları vardır. Besleme hız ayarları ürün tipine göre değişmektedir. Sisteme giden ham madde ile kantardan çıkan çuval sayısı ile mamül raporlamaları yapılmaktadır.

Resim 8: Torbalama Kantarı operatör paneli ekran görüntüsü

 

Otomasyon Ekipmanları:

Resim 9: Yem fabrikası otomasyon konfigürasyonu

Donanım:

PLC: Proses otomasyonunda sistemin ekipmanlarını hızlı takip edebilmek çok önemlidir bu yüzden tercihimiz Mitsubishi Electric PLC’leridir. Çünkü Mitsubishi Electric CC-link haberleşme protokolü ile proses otomasyonun gereksinimlerine cevap vermektedir.

PC: Proses otomasyonunda 2 program kullanmaktayız.Programların birisi tüm akışın kontrol edildiği scada programı, diğer program ise dozajlama sisteminin kontrol edildiği raporların izlendiği harmanlama programıdır.

HMI: Pelet Presleri ve Paketleme makinelerinin başında operatörlerin kullandığı operatör makine arayüzleri bulunmaktadır.

Frekans İnvertörleri: Frekans invertörleri sayesinde prosesin ekipmanlarını hassas kontrol edebilmekte ve CC-link haberleşme desteği olduğu için Mitsubishi Electric markasını tercih etmekteyiz.

Tartım indikatörleri: Ağırlık bilgilerinin otomasyona aktarılması için kullanılır.

Enerji Analizörleri: Prosesin enerji tüketimini otomasyona aktarılması için kullanılır ve bu sayede prosesin enerji tüketimi raporlanmaktadır.

Yazılım:

Scada: Pc ekranında akış diyagramı bulunmaktadır. Tüm makine ve ekipmanların çalışması pc ekranındaki akış diyagramından izlenir. Tüm makine ve ekipmanların çalışması pc ekranından start stop butonlar ile çalıştırılır. Sisteme ait ekipmanlar, durma esnasında gri, çalışma sırasında yeşil ve arıza durumlarında da kırmızı olarak renk değiştirmektedir. Ekipmanlara ve makinelere ait parametreler ve set değerleri sayfasından girilir.

Örneğin : Karıştırma, değirmen ünitelerine ait parametreleri, min/max çalışma değerleri.

Elevatörlerin akım ve devir değerleri anlık olarak izlenebilecek ve geçmişe yönelik raporlama için kayıt altına alınacaktır. Fabrika içerisindeki enstrümanlara ait oluşacak arızalar raporlanabilir.

Resim 10: Yem fabrikası örnek Scada programı ekran görüntüsü

Harmanlama Programı: Sistemdeki tüm dozajlama kantarlarında dijital indikatör ve kantar kapasitesine göre load-cell kullanılmaktadır. Otomatik dozajlama programı sistemin özelliğine göre programlanarak bilgisayar vasıtası ile yapılacak yemin özelliğine göre girilen reçete vasıtası ile otomatik olarak dozaj kantarlarının çalışması ve raporlanması sağlanır.

Harmanlama kontrol sistemi dozajlama ünitelerindeki tartım ekipmanlarını kontrol eder ve raporlar.

(Ana dozaj, likit dozaj, mikro dozaj ve makro dozaj)

Resim 11: Yem fabrikası harmanlama programı ekran görüntüsü

 

YEMMAK IQ mobil uygulaması

Yemmak IQ mobil uygulamasıyla, yem fabrikanızın proses otomasyonunu cep telefonu, tablet veya bilgisayar

üzerinden izleyebilir, yönetebilir ve tüm süreci raporlayabilirsiniz. Üretim verimliliğini arttırmanızı sağlayacak kararları istediğiniz yerde, istediğiniz zaman alabilir ve fabrikanızı kontrol edebilirsiniz. Ekipmanlara ait arızalar

listelenir ve arıza giderilip operatörün onayı gelene kadar listelenmeye devam eder. Üretim detayları (parti, kod, reçete, vb.) ve hammadde kullanım raporları izlenebilir. İstenilen motorların akım ve devir değerleri anlık olarak izlenebilir ve geçmişe yönelik raporlar alınabilir.

Yemmak IQ mobil uygulamasını Windows Mağaza, App Store ve Play Store'dan indirip deneyimleyebilirsiniz.

 

 

Özgür ACAR

Kontrol ve Otomasyon Mühendisi

Makine Mühendisi

YEMMAK